طلا فقط یک فلز نیست؛ رد آن را می‌توان در قصه‌های کهن، باورهای مذهبی، و سنت‌های فرهنگی سراسر جهان دید. بشر قرن‌هاست که به طلا معنایی فراتر از درخشش و قیمت بخشیده؛ معنایی سرشار از جادو، قدرت و حتی سرنوشت. شاید به همین دلیل است که در فرهنگ‌های مختلف، خرافات و باورهای عجیبی پیرامون طلا شکل گرفته‌اند. باورهایی که گاه خنده‌دارند، گاه تامل‌برانگیز و گاه چنان ریشه‌دار که هنوز هم بخشی از زندگی روزمره ما هستند. از پیش‌بینی جنسیت جنین با حلقه طلا گرفته تا شایعه بدشگون بودن مروارید در مراسم عروسی، طلا در دل بسیاری از این افسانه‌ها جا خوش کرده است. در این مطلب، با نگاهی به تاریخ، فرهنگ و باورهای عامیانه، عجیب‌ترین خرافات طلا را مرور می‌کنیم.
تاریخچه خرافات؛ نمادی از اهمیت طلا در فرهنگ‌های مختلف
در افسانه‌های اساطیری، در آیین‌های کهن و حتی در باورهای فرهنگی تمدن‌های گوناگون، طلا همیشه نشان‌دهنده مفاهیم عمیق و مهمی بوده؛ نمادی از جاودانگی، خلوص، قدرت و حتی حقیقت. البته این جایگاه، بی‌دلیل نیست. درخشندگی همیشگی، زنگ‌نزدن، و انعطاف‌پذیری بالا، طلا را به عنصری خاص تبدیل کرده؛ استعاره‌ای از آرمان‌هایی که فرسوده نمی‌شوند و اهدافی که در برابر گذر زمان مقاومت می‌کنند. شاید به همین خاطر است که هنوز هم در ناخودآگاه انسان، طلا مفهومی جادویی دارد. برای بسیاری، طلا تنها یک سرمایه نیست؛ نمادی از بقا و امیدی برای تحمل سختی‌هاست.
در فرهنگ‌های مختلف، طلا معنایی فراتر از ارزش اقتصادی دارد. برای مثال در هند، طلا نشانه‌ای از قدرت و قداست است؛ تا جایی که حتی در گذشته مردم آن را هدیه‌ای شایسته برای خدایان می‌دانستند. در چین هم طلا نماد خوش‌شانسی و کامیابی است و در آیین سال نو، هدیه‌دادن طلا آرزویی برای سالی پر از برکت و موفقیت به‌شمار می‌آید. در فرهنگ غربی نیز طلا، نماد عشق، تعهد و پیوندی همیشگی است؛ حلقه‌های ازدواج و نامزدی، تجلی این معنا هستند. به‌طورکلی طلا در هر گوشه‌ای از جهان، روایت خود را دارد. روایتی از زیبایی و ارزشی ماندگار.
خرافات رایج درباره طلا
چه فردی خرافاتی باشید، چه صرفا کسی که به ریشه داستان‌های سنتی علاقه‌مند است، باورهای جذاب زیادی در مورد طلا و جواهرات وجود دارد. در ادامه به جالب‌ترین خرافات می‌پردازیم.
انگشت چهارم دست چپ برای حلقه ازدواج
شاید برایتان سوال باشد که چرا از بین همه انگشت‌ها، حلقه نامزدی یا ازدواج دقیقا در انگشت چهارم دست چپ قرار می‌گیرد. این سنت ریشه در یک باور قدیمی و رمانتیک دارد: گفته می‌شود رگی به نام Vena Amoris یا «رگ عشق» از این انگشت می‌گذرد که مستقیما به قلب راه دارد.
اگرچه علم پزشکی مدرن نشان داده که همه انگشت‌ها رگ‌هایی دارند که به قلب می‌رسد، اما این باور عاشقانه قرن‌هاست که در دل فرهنگ‌های مختلف جا خوش کرده و هنوز هم برای بسیاری نماد اتصال قلب‌هاست. قرار دادن حلقه در این انگشت، به‌نوعی بیان شاعرانه‌ای از تعهد، عشق و پیوندی است که به قلب ختم می‌شود.
خرافات طلا؛ گاز زدن طلا برای تشخیص خلوص آن
یکی از خرافات رایج درباره طلا، گاز زدن آن برای تعیین میزان خلوص‌اش است. از نظر علمی این روش برای تشخیص طلا معتبر نیست؛ چرا که طلا فلزی نرم و انعطاف‌پذیر است و گاز زدن آن احتمالا باعث ایجاد خراش و فرورفتگی روی این فلز می‌شود. برای تعیین اصالت طلا روش‌های معتبر‌تری وجود دارد. راه حل منطقی و قابل اعتماد برای تعیین خلوص طلا، سر زدن به آزمایشگاه‌های معتبر و مراجعه به طلا فروشان قابل اعتماد است.
تعیین جنسیت جنین با استفاده از حلقه طلا
یکی از عجیب‌ترین خرافات، استفاده از حلقه طلا برای تعیین جنسیت جنین است. این باور به عنوان یک روش غیر رسمی و سرگرم‌کننده برای پیش‌بینی جنسیت جنین شناخته می‌شود. در این روش، یک حلقه طلا به وسیله یک زنجیر، بالای شکم زن باردار نگه داشته می‌شود. سپس حلقه را به آرامی حرکت می‌دهند و اعتقاد بر این است که حرکات آن می‌تواند جنسیت جنین را مشخص کند. برخی معتقدند که اگر حلقه به صورت دایره ای بچرخد، جنین دختر است. در حالی که اگر حلقه به صورت خطی حرکت کند، جنسیت جنین، پسر خواهد بود.
این روش هیچ گونه پایه علمی یا پزشکی ندارد و صرفا یک باور نادرست است. برای تعیین جنسیت جنین، روش‌های علمی و معتبری مانند سونوگرافی یا تست‌های ژنتیکی وجود دارد که به طور دقیق و علمی می‌تواند جنسیت جنین را مشخص کند.
انداختن طلا در آب قند؛ عجیب‌ترین خرافات طلا
انداختن طلا در آب قند برای به هوش آوردن کسی که غش کرده، ریشه در خرافات و فرهنگ عامه دارد. در گذشته، طلا نماد ارزش و انرژی مثبت به شمار می‌رفت و تصور می‌شد که خاصیت درمانی دارد. مردم فکر می‌کردند اگر انگشتر یا سکه طلا را در آب قند بیندازند و به فرد غش‌کرده بدهند، حالش بهتر می‌شود. ترکیب آب قند که خودش به عنوان راه‌حل خانگی برای افت فشار یا قند خون مطرح بوده، با طلا جنبه نمادین پیدا کرده، نه علمی.
از دید پزشکی، این کار کاملا بی‌اساس و حتی خطرناک است؛ چرا که اگر فرد بیهوش باشد، دادن هر نوع نوشیدنی آن هم با یک قطعه کوچک طلا، ممکن است باعث خفگی شود. در چنین مواقعی، بهترین کار تماس فوری با اورژانس است. خرافات نباید جای درمان علمی را بگیرد، حتی اگر در پس آن نیتی دلسوزانه باشد.
شل شدن یا تنگ شدن انگشتر
یکی از باورهای رایج قدیمی، به شل شدن حلقه ازدواج مربوط است. در فرهنگ‌های خرافی این اعتقاد وجود داشت که شل شدن حلقه ازدواج منجر به جدایی زوج‌ها می‌شود. این موضوع باعث می‌شد تا در زمان ازدواج، حلقه نامزدی یا حلقه عروسی را تنگ‌تر انتخاب کنند.
همچنین در برخی فرهنگ‌های سنتی عقیده بر این بود که تنگ شدن حلقه طلا نشان‌دهنده این است که زوجین در زندگی با فشارها و سختی‌هایی روبه‌رو می‌شوند. عده‌ای دیگر هم اعتقاد داشتند تنگ شدن حلقه ازدواج، نشانه این است که فرد یا افرادی به زندگی این زوج حسادت می‌کنند. در صورتی که دلیل شل یا تنگ شدن انگشتر می‌تواند به دلیل افزایش یا کاهش وزن یا التهاب بدن باشد.
خرافات طلا؛ رد انداختن طلا بر روی پوست
طبق برخی خرافات در کشورهای غربی، اگر کسی قطعه‌ای طلا را روی پوست خود بکشد و از آن اثری سیاه بر جای بماند، یعنی او مورد حسادت قرار گرفته است. در واقع دلایل بسیار زیادی برای ایجاد رد سیاه روی پوست وجود دارد که شامل وجود مس و نیکل در طلا، سولفور شدن طلا به خاطر برخی از لوازم آرایشی و بهداشتی، تعریق بدن، واکنش طلا با آب دریا یا استخر و استفاده از مواد شوینده است.
برخی افراد معتقدند که کم‌خونی می‌تواند باعث تیرگی پوست در محل تماس با طلا شود. اگرچه این باور تا حدی رایج است، اما از نظر علمی تغییر ترکیب عرق به خاطر کم‌خونی و واکنش متفاوت آن با طلا اثبات نشده است. تیرگی پوست بیشتر ناشی از فلزات موجود در آلیاژ زیورآلات است که ممکن است با پوست واکنش نشان دهند و باعث تغییر رنگ شوند. با این حال، افراد کم‌خون ممکن است حساسیت یا تغییرات پوستی بیشتری را تجربه کنند که باعث می‌شود این تیرگی برایشان محسوس‌تر باشد
بدشگونی مروارید همراه با طلا
یکی از باورهای رایج در مورد مروارید این است که «اشک صدف» است و نماد غم یا اندوه به شمار می‌رود. به عروس‌ها هشدار داده می‌شود که در روز عروسی‌شان مروارید نپوشند، چرا که ممکن است با این کار غم را وارد زندگی مشترکشان کنند. از سوی دیگر، خرافه‌ای مثبت‌تر وجود دارد که می‌گوید مرواریدها نقش اشک‌هایی که ممکن است عروس بریزد را بازی می‌کند. در نتیجه، عروس دیگر اشکی برای ریختن نخواهد داشت و ازدواجش خوب خواهد بود.
خوشبختانه این روزها بسیاری از باورهای منفی در مورد مروارید دیگر جدی گرفته نمی‌شوند؛ چرا که افراد دلیلی منطقی برای آن پیدا نکرده‌اند.
طلا در افسانه‌ها و داستان‌های کهن همیشه معانی عمیقی داشته و دارد؛ مصری‌ها آن را گوشت خدایان می‌دانستند، ایرانی‌ها با آن قدرت پادشاهی‌شان را نشان می‌دادند، هندی‌ها فکر می‌کردند هدیه‌ای از آسمان است و چینی‌ها دنبال کوه طلایی می‌گشتند که راز جاودانگی را در خودش پنهان کرده بود. شاید حالا با وجود آگاهی‌های بشر، این افسانه‌ها و خرافات فراموش شده یا کنار گذاشته شده باشد، اما ارزش طلا هنوز هم ذهن انسان را به خود مشغول می‌کند، همان‌طور که قرن‌ها پیش این کار را می‌کرد. شما کدام یک از این خرافات را شنیده‌اید یا به آن باور دارید؟
منابع:
https://www.longfinance.net/news/pamphleteers/the-myths-and-folklore-of-gold-ancient-and-modern/
https://www.silvertreejewellery.co.uk/blogs/blog/ten-jewellery-superstitions-explained
